Kentsel Dönüşüm

Türkiye’deki “kentsel dönüşüm” adı altında yürütülen çalışmalar 90’lı yılların hemen başında Ankara’da başlamıştır. Öncesinde yapılan imar ıslah planlama çalışmaları ve gecekondu önleme planlama çalışmaları gerekli hukuki ve finansal altyapının oluşturulamaması nedeniyle hayata geçirilememiştir. 90’lı yıllarla birlikte kentsel dönüşüm ve sağlıklaştırmayı bünyesine alan kanunlar ve kanun değişiklikleri denenmiş ve süreç içerisinde yapılan pilot uygulamalar neticesinde kanun koyucu, kamu ve mülkiyet sahibinin yaşadığı sorunları gözlemleyerek deneyimleri 6306 sayılı yasada toplamıştır. 2012 yılında kanunun ve ilgili yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle kentsel dönüşüm çalışmaları süratlenmiştir.

2012 yılı sonunda başlayan süreç oldukça hızlı ilerlemektedir. Şu ana kadar sadece İstanbul ili içerisinden 17 ilçede toplam 40 adet “riskli alan” tespit edilmiştir. Bu alanların toplamı yaklaşık olarak 11 milyon m²’dir. Riskli alan ilan edilen alanlar toplam il yüzölçümünün %0,2’si kadardır. İl yapılaşmış alanının yaklaşık olarak %20 – %25 olarak tahmin edildiğinde yapılaşmış alanların %1’i kadarının riskli alan ilan edildiği görülmektedir. İlçelere bazında ise toplam riskli alanların %36’sının Gaziosmanpaşa ilçesinde yer aldığı görünmektedir. Riskli alanların ilçe yüzölçümüne oranı ise Gaziosmanpaşa ilçesinde %34 gibi oldukça büyük bir orandır.

Kentsel dönüşüm çalışmalarındaki özel sektörün çalışmalara katkısı her geçen gün artmaktadır. Merkezi otorite ve TOKİ işbirliği ile yapılan projeler, giderek yerlerini yerel yönetim, malikler ve yatırımcıların oluşturduğu ortaklıklarına bırakmaktadır. Bu üçlü ortaklık yapısı pek çok projeyi hazırlamış ve tamamlama noktasına gelmiştir. Lakin bu yapı içerisinde tarafların oluşturduğu kimi sorunlar ve çözümlenmesi gereken açmazlarla karşılaşılmaktadır.

Kentsel dönüşüm çalışmalarında; ister kamu – malik – özel sektör isterse de malik – özel sektör ortaklıklarında, paydaşların taraf olmaktan çok birlikte çalışmalarının daha doğru olacağı kanaatindeyiz.

Özel sektör yatırımcıları için kentsel dönüşüm projeleri karlı yatırımlar olarak görünmektedir. Bu sebeple pek çok yeni veya eski özel sektör firması kentsel dönüşüm çalışmaları yürütmektedir.